Laboratoriya haqida
Umurtqali hayvonlar laboratoriyasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-3256-sonli “Umurtqali hayvonlar faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Zoologiya institutining tarkibiy bo‘linmasi sifatida tashkil etilgan. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti va Zoologiya instituti” 2017-yil 4-sentabr.
Laboratoriya tarkibi
Laboratoriya xodimlari – 6 kishi
- Laboratoriya mudiri – Roman Danilovich Kashkarov, biologiya fanlari nomzodi, katta ilmiy xodim
- Katta ilmiy xodim – Mitropolskaya Yuliya Olegovna, biologiya fanlari nomzodi, katta ilmiy xodim
- Katta ilmiy xodim – Azimov Nodirjon Nurilloyevich, PhD
- Kichik ilmiy xodim – Jumaev Fazliddin Qurbonovich, PhD
- Kichik ilmiy xodim – Ten Anna Gennadievna
- Laborant
Laboratoriya tadqiqotlarining asosiy yo'nalishlari
Oʻzbekiston umurtqali hayvonlar faunasini har tomonlama oʻrganish, mamlakat iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishining muhim tarkibiy qismi sifatida hayvonot dunyosini asrash va undan oqilona foydalanish boʻyicha ilmiy-amaliy asoslar va takliflarni ishlab chiqish.
Fundamental tadqiqotlar
- Hayvonot dunyosi tarkibiy qismlarining uzoq muddatli monitoringi tizimini tashkil etish va yuritishning ilmiy-uslubiy asoslarini ishlab chiqish.
- Oʻzbekistonda iqtisodiyotning intensiv rivojlanishi boshlanganidan to hozirgi kungacha boʻlgan davrda quruqlikdagi umurtqali hayvonlar faunasining genezisini oʻrganish.
- Asosiy tendentsiyalarni aniqlash va yashash muhitini o’zgartirish jarayonlarini prognozlash
Amaliy tadqiqotlar
- Quruqlikdagi umurtqali hayvonlar faunasini inventarizatsiya va taksonomik jihatdan qayta ko‘rib chiqish, zamonaviy faunaviy xulosalar asosi sifatida fauna xilma-xilligi komponentlarining izohli ro‘yxatlarini tayyorlash – “O‘zbekiston sutemizuvchilari”, “O‘zbekiston sudralib yuruvchilari”
- Noyob va iqtisodiy ahamiyatga ega hayvon turlari populyatsiyasining tarqalishi va hozirgi holati to’g’risida ma’lumotlarni olish, mavjud tendensiyalar va tahdidlarni baholash, ularni saqlash va barqaror foydalanish bo’yicha takliflar ishlab chiqish maqsadida hayvonot dunyosi tarkibiy qismlarining uzoq muddatli monitoringini o’tkazish
- Umurtqali hayvonlarning noyob, endemik, iqtisodiy ahamiyatga ega, keng tarqalgan turlarini hisoblash va monitoringini yuritishning uslubiy bazasini ishlab chiqish va uni ekologik amaliyotga joriy etish
- Tabiatdan foydalanuvchilar ishtirokida umurtqali hayvonlarning (sudraluvchilar, qushlar, sutemizuvchilar) alohida turlari va hududlar (muhofaza qilinadigan tabiiy hududlar, asosiy biologik xilma-xillik hududlari) bo‘yicha harakatlar rejalarini ishlab chiqish va amalga oshirish
- Umurtqali hayvonlarning tahdid holatini Xalqaro Qizil Ro‘yxat (IUCN Qizil ro‘yxati) va O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobi darajasida baholashni o‘tkazish – quruqlikdagi umurtqali hayvonlarning noyob va yo‘qolib ketish xavfi ostida turgan turlarini saqlash yo‘llarini ishlab chiqish va ma’lumotlarni joriy etish uchun asos sifatida milliy va xalqaro miqyosda ilmiy muomalaga kiritiladi
Innovatsion yundashuvlar va usullar
Zamonaviy uskunalar
Ishlanmalarni tabiat muhofazasi amaliyotga joriy qilish
Laboratoriya ilmiy izlanishlari natijalari ekologik amaliyot va o‘quv jarayoniga joriy etilmoqda
Xalqaro loyiha va dasturlarda ishtirok etishi 2018-2022 yillarda
- Wetlands International “Xalqaro qushlarni ro’yxatga olish”dasturi (IWC, Niderlandiya);
- Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yevropa Iqtisodiy Komissiyasining Atrof-muhit samaradorligi sharhini (EPR) tayyorlash bo’yicha ishida ishtirok etish;
- O‘zbekistondan ko‘chib yuruvchi turlar to‘g‘risidagi konventsiya (CMS) doirasida ilmiy muvofiqlashtirish;
- «Identifying migration routes and wintering sites of Egyptian Vultures breeding in Uzbekistan» (O’zbekistonda kalxat uyasining migratsiya yo’llarini aniqlash) Buyuk Britaniyaning Sharqiy Angliya universiteti va Bolgariya qushlarni himoya qilish jamiyati bilan hamkorlikda OSME dasturi;
- “O‘zbekistonda tuvaloq (Otis tarda)ning qishlaydigan populyatsiyasini saqlash” Mark Constantine (Buyuk Britaniya) va Eurasian Bustard Alliance (AQSH) jamg’armalari ko’magida;
- Qirg’iziston GEF va Argali jamg’armasining Kichik grantlar dasturi doirasida Issiqko’l viloyatida (Qirg’iziston) jayronni reintroduksiya qilish dasturi;
- WWF va O’zbekiston Qushlarni muhofaza qilish jamiyatining “Asosiy biologik xilma-xillik hududlar Tolimarjon suv omborida global miqyosda yo’qolib ketish xavfi ostida turgan turlarni monitoring qilish va muhofaza qilish dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish” loyihasi.
Laboratoriyaning 2018-2022 yillarda nashr qilingan asosiy ilmiy ishlari ro‘yxati
Monografiyalar, qo’llanmalar va davlat hujjatlari
- Кашкаров О.Р., Тен А.Г., Кашкаров Р.Д., Джумаев А. Чинқирок ғоз бўйича дала аниқлагичи» ва «Гусь-пискулька – Птица года 2018 в Узбекистане: Ўкув материаллари тўплами (узб/рус). / Общество охраны птиц Узбекистана. – Ташкент 2018. – 8 с.
- Кашкаров Р.Д., Митропольская Ю.О., Грицына М.А., Тен А.Г., Абдураупов Т.В. Фауна и система мониторинга позвоночных животных Ташкентской области: Комплект информационно-методических материалов для природопользователей. В 4 частях. – Ташкент, изд. Фан, 2020. – 514 с.
- Кашкаров Р.Д., Митропольская Ю.О., Тен А.Г., Грицина М.А., Абдураупов Т.В. Видовой состав и распределение наземных позвоночных животных Ташкентской области: справочное пособие. – Ташкент, изд. Фан, 2019. – 72 с.
- Красная книга Республики Узбекистан. Том 2. Животные. – Ташкент: “Chinor ENK”, 2019: 24 очерка по редким видам рептилий, птиц и млекопитающих.
- Митропольская Ю.О. (автор-составитель). Шестой Национальный доклад Республики Узбекистан о сохранении биологического разнообразия./под общей редакцией Б.Т. Кучкарова/ -Ташкент, 2018. – 235 с.
- Митропольская Ю.О. Редкие млекопитающие Ташкентской области: справочное пособие. – Ташкент, изд. Фан, 2019. – 64 с.
- Митропольская Ю.О., Тальских В.Н. Сохранение биологического разнообразия – важное условие обеспечения экологической стабильности и устойчивого развития Республики Узбекистан. Аналитическое резюме для лиц, принимающих решения. Copyright © UNDP. – Ташкент, 2019. – 21 с.
Jurnallar va xorijiy nashrlar
- Азимов Н.Н. Буғдой агроценози орнитофаунасининг мавсумий таркиби ва қушлар сони // Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси. – Хива, 2021. – Б. 34-40.
- Ғаниев Б.Н., Азимов Н.Н. Ғарбий Тянь-Шанда учровчи иқтисодий аҳамиятдаги Чумчуқсимонларнинг биотопларда тақсимланиши ва зичлиги // Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси 2022 йил 1 сони. – Хива, 2022. – Б. 29-35.
- Ғаниев Б.Н., Азимов Н.Н. Современное состояние биомных видов воробьинообразных птиц Ташкентской области // Узбекский биологический журнал. №3. Ташкент, 2022. С. 14-21.
- Грицына М.А., Торопов С.А., Тен А.Г., Нуриджанов Д.А., Абдураупов Т.В. Солдатов В.А. Результаты орнитологической экспедиции по Узбекистану в апреле 2017 г. // Русский орнитологический журнал 2018, Том 27, Экспресс-выпуск 1582: 1263-1303.
- Жумаев Ф.К., Шерназаров Э.Ш. Сезонная динамика численности амфибий и рептилий в закрепленных песках Карнабчуля (Юго-Западный Кызылкум, Узбекистан) // Узбекский биологический журнал, 2020. № 2. – С.42-46.
- Кашкаров Р.Д. Подходы к устойчивому использованию ресурсов фауны Узбекистана // «Экологическая, промышленная и энергетическая безопасность – 2019»: сборник статей по материалам международной научно-практической конференции (23 – 26 сентября 2019 г.). Севастополь: СевГУ, 2019. – С. 757-762
- Кашкаров Р.Д. Разработка механизмов сохранения фауны наземных позвоночных животных и ее рационального использования – на примере Ташкентской области Узбекистана // Матер. XV Убсунурского Международного симпозиума «Экосистемы Центральной Азии: исследования, сохранение, рациональное использование” (Кызыл, Россия, 5-8 июля 2020 г.). – Красноярск: Из-во «Офсет», 2020 г. – С.118-123.
- Кашкаров Р.Д. Редкие виды птиц и млекопитающих в зоологических коллекциях Узбекистана // Зоологические исследования / Zoologicheskie Issledovania: Труды Научно-исследовательского Зоологического музея МГУ имени М.В. Ломоносова. 2018. No. 20. – С. 67–73
- Кашкаров Р.Д., Митропольская Ю.О. Инвентаризация фауны как инструмент устойчивого использования экономически значимых видов млекопитающих (на примере Ташкентской области Узбекистана) // Актуальные проблемы экологии и природопользования. Сборник научных трудов XXII Международной научно-практической конференции в трех томах. Т. 1 Москва, 22–24 апреля 2021. – С. 214. РИНЦ eLIBRARY ID: 47139997 (https://www.elibrary.ru/item.asp?id=47139997)EDN: ONTLIH (https://www.elibrary.ru/ontlih)
- Кашкаров Р.Д., Митропольская Ю.О., Тен А.Г., Солдатов В.А. Зимовки дрофы Otis tarda в Узбекистане: современное состояние и вопросы сохранения // Актуальные проблемы экологии и природопользования. Сборник трудов XXIII межд. науч.-практич. конференции. Т. 1. – Москва: РУДН, 2022. – С. 103-108. РИНЦ. https://elibrary.ru/item.asp?id=49612958&pff=1
- Кашкаров Р.Д., Тен А.Г., Митропольская Ю.О., Солдатов В.А. Зимовки дрофы Otis tarda в Узбекистане: современное состояние и вопросы сохранения // Актуальные проблемы экологии и природопользования. Сборник трудов XXIII межд. науч.-практич. конференции. Т. 1. – Москва: РУДН, 2022. – С. 103-109.
- Митропольская Ю.О. Редкие и исчезающие виды грызунов Ташкентской области // Экосистемы Центральной Азии: исследование, сохранение, рационально использование. // Матер. XV Убсунурского Международного симпозиума «Экосистемы Центральной Азии: исследования, сохранение, рациональное использование” (Кызыл, Россия, 5-8 июля 2020 г.). – Красноярск: Из-во «Офсет», 2020 г. – С. 198-203.
- Митропольская Ю.О. Территориальный, видовой и природоохранный анализ териофауны Ташкентской области // «Экологическая, промышленная и энергетическая безопасность – 2019»: сборник статей по материалам международной научно-практической конференции (23 – 26 сентября 2019 г.). Севастополь: СевГУ, 2019. – С. 1069-1074.
- Митропольская Ю.О., Кашкаров Р.Д. Зоологические коллекции Узбекистана как основа для проведения инвентаризации современной фауны // Зоологические исследования / Zoologicheskie Issledovania. No. 20. – Москва, 2018. – 84-89 с. 62-66
- Шерназаров Э. Ш., Азимов Н. Н., Тураев М. М., Жумаев Ф. К. О численности малого лебедя на зимовке в Узбекистане // Орнитологические исследования в странах Северной Евразии: тезисы XV Междунар. орнитолог. конф. Северной Евразии, посвящённой памяти акад. М. А. Мензбира (165-летию со дня рождения и 85-летию со дня смерти). – Минск: Беларуская навука, 2020. – С. 504-505.
- R.D. Kashkarov, S.S. Umarov, J.M. Yorqulov. Sariqamish ko’lining bohorgi va yozgi ornitofaunasi haqida yangi ma’lumotlar // Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси: илмий журнал.-№9/1 (93), Хоразм, Маъмун академияси, 2022 й. Б. 15-19
- Anna Barashkova, Ilya Smelansky, Vadim Kirilyuk, Sergey Naidenko, Anastasiya Antonevich, Mariya Gritsina, Kubanychbek Zhumabai Uluu, Maxim Koshkin, Nasabat Battogtokh, Bataargal Otgonbayar, Alexey Grachev, Andrey Lissovsky. Distribution and status of Pallas cat in Central Asia and adjacent areas in Cat News Special Issue, Pallas’s Cat Status Review ana Conservation Stratagy. №13, Chapter 3, Spring 2019. pp. 14-23.
- Azimov D.A., Akramova F.D. Shakarbaev U.A. N.N. Azimov. New Trematode collyriclum faba (Plagiochiida, collyriclidae) detected in the birds of Uzbekistan. Zoodiversity, 55(4): 2021. – Р. 339–342. DOI 10.15407/zoo2021.04.339 https://doi.org/10.15407/zoo2021.04.339. (Scopus)
- Azimov N.N. Seasonal species composition and number of individuals in the ornithofauna of cotton agrocenosis in Tashkent Journal of science. Lyon. 2020. №13, р.6-13.
- Ganiyev B.N., Azimov N.N. Species composition, number and biotopic distribution of Passeriformes in the Western Tien Shan in the spring season. O’zbekiston biologiya jurnali. №5. Toshkent, 2021. – P. 29-37.
- Kashkarov R., Mitropolskaya Yu. Inventory of fauna as a tool for sustainable use of economically important mammal species (on the example of the Tashkent region of Uzbekistan) // Journal E3S Web of Conferences 265, 01004 (2021) APEEM 2021. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202126501004 .(Scopus)
- Kashkarov R.D., Mitropolskaya Yu.O., Gritsina M.A., Ten A.G., Abduraupov T.V. Basic approaches to the inventory of regional faunas in Uzbekistan // European Journal of Biomedical and Pharmaceutical Science. 2019, Volume 6, Issue 10, 56-61. ISSN 2349-8870.
- Maria Gritsina, Bakhtyor Oromov and Elena Bykova. Snow Leopard status and current conservation measures in the Republic of Uzbekistan. // “International Conference for Snow Leopard Conservation”, Shenzhen, China 3-7 September 2018. – Shenzhen, 2018. – P. 13.
- Mitropolskaya Yu. Key biodiversity areas (KBA) as a basis for mammalian fauna conservation in Uzbekistan // Узбекский биологический журнал. – 2018. – № 1. С. 41-46. – Библиогр.: с. 46 (5 назв.). – ISSN 2181–5410
- Mohammad S. Farhadinia, Aishwarya Maheshwari, Muhammad Ali Nawaz, Hьseyin Ambarlı, Mariya Alexeevna Gritsina, Maxim Koshkin, Tatjana Rosen, Amy Hinsley and David W. Macdonald Belt and Road Initiative may create new supplies for illegal wildlife trade in large carnivores // Nature Ecology and Evolution. Vol.3. September. 2019. 1267-1268
- D. Kashkarov, Yu.O. Mitropolskaya. Impact analysis of infrastructure and energy facilities on desert biological community of Uzbekistan // Proceedings from the International Cold Winter Desert Conference. Central Asian Desert Initiative. – Tashkent, 2022. – p. 71-78.
- Roman D. Kashkarov, Yuliya O. Mitropolskaya, Anna G. Ten. The historic and current status of the Great Bustard Otis tarda tarda in Uzbekistan and prospects for its conservation // Journal Sandgrouse, 44. p. 26-34, 2022. (Web of Science) https://osme.org/sandgrouse/
- Roman Kashkarov, Yuliya Mitropolskaya, Anna Ten, Oleg Kashkarov. IBA programme as a framework for and the approach to Key Biodiversity Areas (KBAs) in Uzbekistan // Internatiolal Conference “Conservation Asia 2018: Mainstream Conservation in a Changing Asia”, Bishkek, Kyrgyz Republic, August 6-10, 2018. – Bishkek, 2018. – Р. 27-29
- Shernazarov E, Jumayev F. Transformations of the herpetofauna of South – Western Kyzylkum (Uzbekistan) under the influence of technogenesis // Journal of E3S Web of Conferences, CONMECHYDRO – 2021. Vol. 264. P. 1-9. (IF – 0.6) https://doi.org/10.1051/e3sconf/202126401041. (Scopus)
- Ten A.G., Gritsyna M.G., Mitropolskiy M.G., Nuridjanov D.A., Abduraupov T.V., Soldatov V.A., Marmazinskaya N.V., Mardonovsa L.B., Atakhojaev A.A. // Birds of the Southern Ustyurt. Proceedings from the International Cold Winter Desert Conference. Central Asian Desert Initiative. – Tashkent, 2022. https://doi.org/10.4060/cc133en